به گزارش سایت طلا،در حرکتی که می‌تواند به یکی از مهمترین اصلاحات ساختاری در سیستم توزیع سوخت ایران تبدیل شود، اجرای آزمایشی طرح انتقال سهمیه سوخت از کارت‌های فیزیکی به حساب‌های بانکی فردی، امروز در پایتخت کلید می‌خورد.
این طرح که بر اساس قانون بودجه سال ۱۴۰۴ طراحی شده، با هدف مقابله با قاچاق سوخت، افزایش شفافیت، و ایجاد بستری برای توزیع عادلانه‌تر یارانه‌ها اجرایی می‌شود.
پایان عصر کارت‌های سوخت و آغاز شفافیت دیجیتال
بر اساس گزارش‌ها، ده‌ها هزار میلیون سوخت فیزیکی در کشور هنوز به نام مالکان اولیه خودروها ثبت نشده، حتی اگر خودروها ده‌ها بار دست‌به‌دست شده باشند. از طرفی بیش از ۳۰ درصد بنزین در ایران با کارت جایگاه و بدون اشراف سیاست‌گذار توزیع می‌شود.
این شکاف اطلاعاتی، سالها به قاچاقچیان سوخت اجازه داده تا با استفاده از کارت‌های سوخت سرگردان، سهمیه بنزین یارانه‌ای را به قیمت آزاد به فروش برسانند.
مالک شریعتی، عضو کمیسیون انرژی مجلس، تأکید کرد: «فیزیک کارت سوخت یکی از پایه‌های قاچاق است. با انتقال سهمیه به حساب بانکی، نه‌تنها امکان رصد دولت افزایش می‌یابد، بلکه بستر فساد خشکیده می‌شود».
آیا شهروندان ضرر می‌کنند؟
مقامات دولتی اطمینان می‌دهند که این تغییر، به معنای کاهش سهمیه یا افزایش قیمت بنزین نیست.
سهمیه ماهانه هر خودرو (۶۰ لیتر برای خودروهای شخصی با قیمت یارانه‌ای) بدون تغییر باقی می‌ماند، اما نحوه دسترسی به آن متحول می‌شود.
شهروندان به‌جای مراجعه به جایگاه‌ها با کارت فیزیکی، از طریق حساب بانکی خود که به پلاک خودروشان متصل است، می‌توانند سوخت دریافت کنند.
این سیستم همچنین امکان نظارت لحظه‌ای دولت بر مصرف و جلوگیری از تقلب را فراهم می‌کند.
پیش‌درآمدی بر اصلاحات بزرگ‌تر
شریعتی این طرح را «گامی اولیه برای تحول در نظام یارانه‌ای» خوانده است.
تحلیلگران معتقدند پیوند سهمیه سوخت با حساب‌های بانکی و در ادامه کد ملی افراد، زیرساختی کلیدی برای هدفمندی دقیق‌تر یارانه‌ها در آینده است.
برای مثال، دولت می‌تواند با شناسایی الگوی مصرف خانوارها یا درآمد افراد، یارانه سوخت را به قشرهای کم‌درآمدتر متمرکز کند.
این موضوع به‌ویژه در شرایط کنونی با کسری بودجه فزاینده و تحریم‌ها می‌تواند به تخصیص بهینه منابع کمک کند.
با این حال، اجرای این طرح بدون مانع نیست. نگرانی‌هایی درباره انگیزه دستگاه اجرایی برای پیاده‌سازی دقیق طرح، یکپارچه‌سازی سامانه‌های بانکی با جایگاههای سوخت و آموزش شهروندان به‌ویژه سالمندان و ساکنان مناطق محروم وجود دارد.
مسئولان میگویند مرحله آزمایشی در تهران به شناسایی این موانع و رفع آن‌ها پیش از گسترش ملی کمک خواهد کرد.
واکنش مردم، از امیدواری تا تردید
برخی شهروندان تهرانی این طرح را نشانه‌ای از حرکت دولت به‌سمت فناوری و شفافیت می‌دانند. «حالا دیگر هر لیتر بنزین حساب‌وکتابش مشخص است»، این را احمد، کتابفروش در میدان انقلاب، می‌گوید.
اما دیگران مانند اکبر، بازنشسته ۶۷ ساله، نگرانند: «اگر اینترنت نداشتم، چطور بنزین بزنم؟» مسئولان پاسخ می‌دهند که تنها یک‌بار نیاز به ثبت در سامانه سوخت است و سوخت‌گیری به اینترنت نیاز ندارد.
